Η νέα αναπτυξιακή πολιτική της Αττικό Μετρό Α.Ε.
του Καθηγητή Γιάννη Α. Μυλόπουλου
Προέδρου της Αττικό Μετρό ΑΕ
Θέλω να συγχαρώ όσους πήραν τη πρωτοβουλία για τη διοργάνωση αυτού του συνεδρίου, το οποίο θεωρώ και ιδιαίτερα επίκαιρο και ιδιαίτερα σημαντικό. Τόσο η χώρα συνολικά όσο και ο τομέας των κατασκευών και των υποδομών ειδικότερα βρίσκονται σε ένα σταυροδρόμι σχετικά με το πώς θα προχωρήσουν μπροστά στο μέλλον. Η χώρα αναζητά ένα νέο παραγωγικό κι αναπτυξιακό μοντέλο για να βγει από την κρίση και ο τομέας των υποδομών αναζητά την επόμενη μέρα, τα νέα μεγάλα έργα που θα βάλουν μπροστά τον κατασκευαστικό κλάδο της χώρας που παραδοσιακά υπήρξε η ατμομηχανή της ανάπτυξης. Πιστεύω ότι τα δυο ζητήματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα και η απάντηση στο ένα ερώτημα επηρεάζει –αν δεν καθορίζει- την απάντηση και στο άλλο.
Η ανάταξη της οικονομίας και της κοινωνίας περνά μέσα από έναν στρατηγικό και βιώσιμο σχεδιασμό, βασικός πυλώνας του οποίου πρέπει να είναι ο δημόσιος τομέας και τα μεγάλα έργα υποδομής. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο ρόλος των υποδομών είναι κομβικός για τον βιώσιμο αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας γιατί οι υποδομές είναι οι βάσεις, πάνω στις οποίες οικοδομούνται νέες αναπτυξιακές ευκαιρίες, αλλά και οι προϋποθέσεις για τη βελτίωση της καθημερινότητας χιλιάδων πολιτών.
Όπως πρέπει να γίνει κατανοητό ότι γενεσιουργός δύναμη, αλλά και καταλύτης για τη δημιουργία των μεγάλων υποδομών ήταν είναι και θα είναι ο δημόσιος τομέας. Όπως περιγράφει και στο τελευταίο βιβλίο της η καθηγήτρια Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Σάσσεξ Mariana Mazzucato, με τίτλο: «Το επιχειρηματικό κράτος», σήμερα καταρρίπτεται ο μύθος του κράτους ως αντιπαραγωγικού γραφειοκρατικού μηχανισμού και υποστηρίζεται ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, όπου ο συνδυασμός αφενός του κράτους, το οποίο αναλαμβάνει τις πρωτοβουλίες και το ρίσκο της καινοτομίας και αφετέρου του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος αναλαμβάνει να υλοποιήσει τον κρατικό σχεδιασμό, καθιστά το μοντέλο της ανάπτυξης πιο «έξυπνο», αλλά και κοινωνικά επωφελές. Και αναφέρει ως παράδειγμα το αμερικανικό θαύμα της Silicon Valley, όπου η πρώτη και βασική επένδυση για το άλμα των εταιρειών πληροφορικής που ακολούθησε, δημιουργήθηκε από το αμερικανικό κράτος.
Το Μετρό είναι ένα έργο βιώσιμης ανάπτυξης καθώς συμβάλλει τόσο στην οικονομική ανάπτυξη, όσο όμως και στην προστασία του αστικού περιβάλλοντος, τη βελτίωση των συνθηκών και της ποιότητας της ζωής, αλλά και στην ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού των πόλεων όπου κατασκευάζεται και λειτουργεί.
Οι αναπτυξιακές διαστάσεις του Μετρό αφορούν τόσο τη φάση της κατασκευής των έργων, όσο όμως και τη εκείνη της λειτουργίας του Μετρό. Κατά τη φάση της κατασκευής των έργων, δίνεται ώθηση στις τοπικές οικονομίες, με την απορρόφηση κονδυλίων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Αξίζει να αναφερθεί ότι με βάση μελέτη του ΙΟΒΕ του 2015, για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται στον τομέα των μεγάλων έργων προστίθενται 1,8 ευρώ στο ΑΕΠ της χώρας, εκ των οποίων τα 0,4 πηγαίνουν στα ταμεία του κράτους. Ενώ για κάθε ένα εκατομμύριο ευρώ αξίας που παράγεται δημιουργούνται 13 θέσεις εργασίας που αφορούν άμεσα τον κλάδο των κατασκευών και 39 θέσεις εργασίας σε 86 διαφορετικά επαγγέλματα σε ολόκληρη την οικονομία.
Από την άλλη, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του μετρό, προσδίδονται νέες δυνατότητες στις μετακινήσεις εντός πόλεων και μαζί με αυτές και νέες ευκαιρίες στον τουρισμό, αλλά και στην εμπορική και επιχειρηματική δραστηριότητα.
Παράλληλα, η αναπτυξιακή διάσταση των έργων μετρό συμβαδίζει με άλλες κρίσιμες παραμέτρους της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως το περιβάλλον. Τα πλεονεκτήματα και τα οφέλη από τη λειτουργία του Μετρό όμως επεκτείνονται και στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, καθώς η επίλυση του συγκοινωνιακού προβλήματος και ο δραστικός περιορισμός της κίνησης των αυτοκινήτων εντός των πόλεων όπου λειτουργεί μετρό, προκαλούν σημαντική μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και επιφέρουν θεαματική βελτίωση στην κατάσταση του αστικού περιβάλλοντος.
Επιπλέον, τόσο η ταχύτητα των μετακινήσεων όσο και η αξιοπιστία των δρομολογίων αλλάζουν ριζικά τις συνθήκες και βελτιώνουν εντυπωσιακά την ποιότητα της ζωής στις πόλεις με μετρό.
Οι περίπου 1,5 εκατομμύρια επιβάτες, περισσότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού της Αθήνας και του Πειραιά, που χρησιμοποιούν καθημερινά τα μέσα σταθερής τροχιάς στο λεκανοπέδιο, (μετρό, ηλεκτρικός, τραμ και προαστιακός), και οι οποίοι μέχρι πρότινος μετακινούνταν είτε με ΙΧ είτε με λεωφορεία, επιβαρύνοντας την κυκλοφορία και την ατμόσφαιρα και κάνοντας δύσκολη τη ζωή όχι μόνο των υπολοίπων κατοίκων, αλλά και των ίδιων των μετακινουμένων, λόγω σημαντικών καθυστερήσεων και σοβαρής απώλειας ωφέλιμου χρόνου, αποτελούν την καλύτερη μαρτυρία για την αλλαγή των συνθηκών ζωής στο πολεοδομικό συγκρότημα της Αττικής, ως αποτέλεσμα της κατασκευής των συγκοινωνιακών έργων σταθερής τροχιάς.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι κατά κύριο λόγο ωφελούνται οι εργαζόμενοι και οι ανήκοντες στα χαμηλά και μεσαία κοινωνικο-οικονομικά στρώματα. Επομένως το Μετρό, και γενικότερα τα μέσα σταθερής τροχιάς, έχουν ένα έντονο κοινωνικό αποτύπωμα.
Έχοντας αυτές τις ιδέες ως εφαλτήριο προχωρήσαμε, ως νέα διοίκηση της Αττικό Μετρό ΑΕ από τον Μάρτιο του 2016, σε έναν ριζικό επαναπροσδιορισμό της πολιτικής και της στρατηγικής της εταιρείας. Μιας μεγάλης δημόσιας εταιρείας με τεράστια τεχνογνωσία και με σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες.
Αυτή τη στιγμή στην Αττικό Μετρό Α.Ε. εκτελούμε ή προετοιμάζουμε αστικά συγκοινωνιακά έργα σταθερής τροχιάς, τα οποία, ως γνωστόν, είναι συνδεδεμένα με την ανάπτυξη της οικονομίας, με τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής και με την αναβάθμιση του περιβάλλοντος και στις τρεις μεγάλες πόλεις της χώρας. Στην Αθήνα ξεκίνησε τον προηγούμενο μήνα η δημοπράτηση του πρώτου τμήματος της Γραμμής 4 κόστους 1,4 δισ. ευρώ, το οποίο περιλαμβάνει 14 σταθμούς από το Άλσος Βεϊκου έως το Γουδή. Περισσότερα για τη Γραμμή 4, τη μεγαλύτερη γραμμή Μετρό που έγινε ποτέ στη χώρα, θα πει αμέσως μετά ο Διευθύνων Σύμβουλος της Αττικό Μετρό κ. Θόδωρος Παπαδόπουλος. Στον Πειραιά η Αττικό Μετρό Α.Ε. πραγματοποιεί δύο έργα, την επέκταση του τραμ και την επέκταση της Γραμμής 3 του μετρό προς τον Πειραιά και πλέον ο ρυθμός των εργασιών έχει επιταχυνθεί και προχωρούμε με ταχύτατο ρυθμό, με στόχο την όσο το δυνατόν πιο γρήγορη αποπεράτωση των εργασιών. Στη Θεσσαλονίκη, βάλαμε ξανά μπροστά ένα έργο σταματημένο για σχεδόν 3 χρόνια και σήμερα υλοποιείται με ταχείς ρυθμούς και ολοκληρώνεται σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα.
Θα μου επιτρέψετε να κάνω ειδική αναφορά στη σχέση του Μετρό με τον Πολιτισμό και ιδιαίτερα στην αναπτυξιακή διάσταση, στην αναπτυξιακή ευκαιρία που μπορεί να πυροδοτήσει αυτή η συνάντηση. Πέραν των συγκοινωνιακών, οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων που έχει το Μετρό, η ελληνική εμπειρία αποδεικνύει ότι το έργο συμβάλλει και στην ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού των πόλεων, όπου τα έργα μετρό κατασκευάζονται και λειτουργούν. Το παράδειγμα της Αθήνας, με την αποκάλυψη «της πόλης κάτω από την πόλη» και την έκθεση των ευρημάτων στους σταθμούς του Μετρό, η ανάδειξη των ευρημάτων από την κατασκευή της επέκτασης στον Πειραιά κατά τη προηγούμενη χρονιά με την έκθεση «Στην Επιφάνεια», καθώς και οι αρχαιολογικές εργασίες που συνεχίζονται στη Θεσσαλονίκη πιστοποιούν τον πολιτιστικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσουν τα έργα του Μετρό.
Η συνύπαρξη ενός μεγάλου τεχνικού έργου υποδομής, όπως είναι το Μετρό, με τo παρελθόν, την ιστορία και τον πολιτιστικό μας πλούτο συνιστά μια εθνική θα λέγαμε ιδιαιτερότητα η οποία μπορεί να δημιουργεί τριβές στη φάση κατασκευής του έργου, αλλά είναι σε θέση να δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για την τοπική οικονομία μετά την ολοκλήρωσή του.
Για να γίνει αυτό κατανοητό, θα σας μιλήσω για «το πείραμα της Θεσσαλονίκης», το οποίο ενσωματώνεται πια πλήρως στη στρατηγική της εταιρείας μας. Το ονομάσαμε έτσι καθώς στο έργο μας στη Θεσσαλονίκη εφαρμόζεται μια καινοτόμος προσέγγιση, αυτή της συνάντησης της Τεχνολογίας αφενός με τον Πολιτισμό αφετέρου. Στο σταθμό «Βενιζέλου», όπως είναι γνωστό αποκαλύφθηκε σε πολύ καλή κατάσταση ένα μοναδικό μνημειακό σύνολο, ο Decumanus Maximus, η βασική οδική αρτηρία της ρωμαϊκής πόλης μαζί με τα παρακείμενα καταστήματα, τα υδραυλικά έργα κτλ. που συμπληρώνει την ιστορική φυσιογνωμία του κέντρου της Θεσσαλονίκης. Εκεί, μετά από χρόνια διχόνοιας και παλινωδιών που επηρέασαν όχι μόνο το έργο αλλά την πόλη ολόκληρη, δόθηκε νωρίτερα μέσα στη χρονιά και μέσα από την γόνιμη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων μια λύση που μας κάνει όλους περήφανους και οδηγεί στην ταυτόχρονη κατασκευή του σταθμού και στην ανάδειξη των σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων.
Μέσα από τη πρότασή μας, το σπουδαίο αρχαιολογικό εύρημα που βρέθηκε στο σταθμό «Βενιζέλου» θα διατηρηθεί κατά χώραν και θα συνυπάρξει αρμονικά, ως επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος, με τον σταθμό του Μετρό που θα κατασκευαστεί στο ίδιο σημείο. Ο Σταθμός «Βενιζέλου» θα αποτελέσει με την ολοκλήρωσή του όχι απλώς έναν ακόμη σταθμό της γραμμής του Μετρό αλλά ένα σημαντικό τοπόσημο μοναδικής αξίας, καθώς θα αναδεικνύει τις δυνατότητες συνύπαρξης μεταξύ έργων πολιτισμού και σύγχρονων τεχνολογικών επιτευγμάτων. Το γεγονός ότι με αυτή τη λύση εκτός από έναν υπερσύγχρονο σταθμό η πόλη κερδίζει και έναν μοναδικό στον κόσμο ανοιχτό αρχαιολογικό χώρο εντός του σταθμού, προσδίδει στη λύση αυτή μεγάλη προστιθέμενη αξία και έχει πολλαπλά οφέλη για την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και για τη διεθνή προβολή της Θεσσαλονίκης.
Αυτή η συνάντηση, η σύζευξη Τεχνολογίας και Πολιτισμού που επιχειρείται προσελκύει ήδη το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας και συνιστά ένα κορυφαίο παράδειγμα του πως ο Πολιτισμός μπορεί να φέρει οικονομική ανάπτυξη μέσω της τεχνολογίας.
Επιστρέφοντας τώρα στην μεγάλη εικόνα, της αναζήτησης της ανάπτυξης και του αναπτυξιακού ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν φορείς του δημοσίου όπως είναι η Αττικό Μετρό θα ήθελα να μιλήσω για την εξωστρέφεια. Ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχει η χώρα μας σε αυτόν τον τιτάνιο αγώνα για την έξοδο από την κρίση και την ύφεση είναι το ανθρώπινο δυναμικό της.
Έτσι, λοιπόν, η συμβολή στην ανάπτυξη μιας εταιρείας σαν την «Αττικό Μετρό», που χαρακτηρίζεται από την υψηλή της τεχνογνωσία και το άρτια καταρτισμένο προσωπικό της, μπορεί να επεκταθεί και πέραν των συνόρων της χώρας. Η υψηλή τεχνογνωσία και η μεγάλη εξειδίκευσή της, μπορεί να γίνουν όχημα για νέες αναπτυξιακές δραστηριότητες στο εξωτερικό, που θα ενισχύσουν τον συρρικνωμένο, λόγω λιτότητας, κρατικό προϋπολογισμό, ανοίγοντας ταυτόχρονα και νέες θέσεις εργασίας. Αυτή είναι μια βασική επιδίωξη της Αττικό Μετρό Α.Ε. την οποία όμως θα επιχειρήσουμε να επιτύχουμε με τρόπο συστηματικό και συντεταγμένο, όχι αποσπασματικό και ευκαιριακό, όπως γίνονταν έως σήμερα, με τη συμμετοχή σε χώρες της Μ. Ανατολής, σε ιδιωτική βάση, στελεχών της εταιρείας που έπαιρναν για το σκοπό αυτό άδεια άνευ αποδοχών. Σε αυτό το πλαίσιο, στο νέο οργανόγραμμα της εταιρείας θεσπίσαμε Διεύθυνση Στρατηγικής Ανάπτυξης και ξεχωριστό Τμήμα Έργων Εξωτερικού, ενώ έχουμε ήδη επαφές για ανάληψη έργων στο εξωτερικό με χώρες όπως το Ισραήλ και η Σερβία. Σύντομα ελπίζουμε ότι η Αττικό Μετρό Α.Ε. θα είναι ένα παράδειγμα εξωστρέφειας για όλο το δημόσιο τομέα, που θα αποδεικνύει ότι η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό αποδίδει καρπούς.
Η Αττικό Μετρό Α.Ε. αλλάζει σελίδα και ανανεωμένη κοιτά το μέλλον με αποφασιστικότητα και αισιοδοξία, έτοιμη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της εποχής και να συνεισφέρει στην προσπάθεια οικονομικής ανάπτυξης, παραγωγικής ανασυγκρότησης και κοινωνικής συνοχής που έχει ανάγκη η χώρα. Το Μετρό δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως ένα απλό κατασκευαστικό έργο, αλλά ως ένα σύνθετο έργο υπέρ της ανάπτυξης, του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και του πολιτισμού.
Όσο η ανάπτυξη στηρίζεται στην τεχνολογία και τις υποδομές και όσο η καινοτομία συναρτάται με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τόσο το Μετρό ως ένα μεγάλο τεχνικό έργο υποδομής ενσωματώνοντας με καινοτόμο τρόπο την ιστορία και τον πολιτισμό και αξιοποιώντας το υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, αποτελεί προϋπόθεση και καταλύτη για την επίτευξη της ανάπτυξης.
Η ΝΕΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε.
Μετρό Αθήνας – Γραμμή 4
Τμήμα Α: Άλσος Βεϊκου – Γουδή
του Θεόδωρου Παπαδόπουλου
Αντιπροέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου της Αττικό Μετρό Α.Ε.
ΜΕΤΡΟ ΑΘΗΝΑΣ_ΓΡΑΜΜΗ 4_ΤΜΗΜΑ Α_ΑΛΣΟΣ ΒΕΙΚΟΥ_ΓΟΥΔΗ
